سونوگرافی: همه چیز در مورد این روش تصویربرداری مدرن

آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چگونه پزشکان می توانند از داخل بدن شما دیدن کنند؟ یکی از روش های رایج تصویربرداری، سونوگرافی است. سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر از اندام ها و بافت های داخلی بدن استفاده می کند.

سونوگرافی یک روش ایمن و غیرتهاجمی است که برای تشخیص طیف وسیعی از بیماری ها و شرایط پزشکی استفاده می شود. این روش برای بررسی جنین در دوران بارداری نیز بسیار مفید است.

در این مقاله، ما به بررسی سونوگرافی می پردازیم و به این سوال پاسخ می دهیم که سونوگرافی چیست. همچنین در مورد انواع مختلف سونوگرافی، کاربردهای سونوگرافی و مزایای سونوگرافی صحبت خواهیم کرد.

در مركز تصویربرداری تهران 101 بیماران و پزشكان محترم می توانند با استفاده ازسیستم ذخیره و ارسال تصاویر پزشکی تحت وب (PACS) در  هرجای دنیا با استفاده از كدپذیرش خود، تصاویر و گزارشات مربوطه را مشاهده نمایند.

سونوگرافی چیست؟

امواج فراصوت است که به بافت بدن فرستاده می شوند و متناسب با آن که به بافت نرم یا سخت بدن برخورد کنند، تصاویری ایجاد می کنند. این تصاویر در سونوگرافی معمولی یا همان سونوگرافی دو بعدی به صورت سیاه و سفید دیده می شوند. پزشک براساس دانسته هایی که در مورد آناتومی بدن دارد تصاویر را تشریح می کنند.

چه کسی نتایج سونوگرافی را تفسیر می کند؟

رادیولوژیست، یک پزشک است که آموزش دیده تا برای نظارت و تفسیر نتایج، تصاویر را تجزیه و تحلیل کرده و یک گزارش امضا شده را به پزشک شما ارسال کند.

مکانیسم سونوگرافی چگونه است؟

همانطور که گفته شد در سونوگرافی از امواج فراصوت بهره گرفته شده است. امواج فراصوت، همان صدا هستند ولی انسان قادر به شنیدن آن نیست. صدا هیچ ضرری برای بدن انسان ندارد. زمانی که امواج صدا با مانعی برخورد می کنند، منعکس می شوند.

این دقیقا حالتی است که می توان با آن بافت های داخلی بدن را مورد بررسی قرار داد. در زمان انجام سونوگرافی بیمار هیچ حس درد و ناراحتی نخواهد داشت.آزمایشات سونوگرافی توسط متخصص تصویربرداری انجام می شود.

در این روش با دستگاه سونوگرافی، امواج فراصوت به داخل بدن تابانده می شوند، این امواج بعد از رسیدن به بافت بدن باز تابیده شده و بازتاب آن ها توسط دستگاه سونوگرافی دریافت و ثبت و در نهایت به تصویر تبدیل می شود.

بافت های داخلی بدن در دریافت و بازتاباندن امواج فراصوت توانایی های متفاوتی دارند. به این صورت که ممکن است برخی از بافت های داخلی، امواج فراصوتی را بیشتر و برخی کمتر منعکس کنند.

همانطور که گفته شد سونوگرافی، وسیله تصویربرداری مناسب جهت دیدن بافت های بدن است. با این دستگاه می توان بافت های نرم بدن را مورد بررسی قرار داد ولی در مورد مشکلات استخوانی بدن، سونوگرافی چندان مناسب نیست.

سونوگرافی انوع مختلفی دارد، مانند سونوگرافی سه بعدی، دو بعدی، اکوکاریاگرافی ( سونوگرافی قلب کودک ) و سونوگرافی داپلر که سرعت و میزان خون در شریان ها را مورد بررسی قرار می دهد.

محدودیت های تصویربرداری سونوگرافی چیست؟

سونوگرافی یک روش تصویربرداری ایده آل برای روده پر از هوا و یا اندام های مبهم روده نبوده و در این موارد امتحان باریم، سی تی اسکن و MRI روش بهتری هستند.

همچنین این روش برای نفوذ به استخوان دشواری هایی دارد و  تنها می تواند سطح بیرونی ساختارهای استخوانی را ببیند، نه آنچه که در درون آن قرار دارد (به جز در نوزادان). برای تجسم ساختار داخلی استخوان ها یا مفاصل خاص، دیگر روش های تصویربرداری مانند MRI معمولا استفاده می شود.

کاربرد تشخیصی سونوگرافی

• بیماری های زنان و زایمان مانند بررسی قلب جنین، اندازه‌گیری قطر سر (سن جنین)، تشخیص جنسیت جنین، بررسی جایگاه اتصال جفت و محل ناف، تومورهای پستان. این امواج به علت اینکه مانند تشعشعات یونیزان عمل نمی‌کنند؛ بنابراین برای زنان و کودکان بی‌خطر می‌باشند.
• بیماری های مغز و اعصاب مانند بررسی تومور مغزی، خون‌ریزی مغزی به صورت اکوگرام مغزی یا اکوانسفالوگرافی.
• بیماری‌ های چشم مانند تشخیص اجسام خارجی در درون چشم، تومور عصبی، خون‌ ریزی شبکیه، اندازه‌ گیری قطر چشم، فاصله عدسی از شبکیه.
• بیماری های کبدی مانند بررسی کیست و آبسه کبدی.
• بیماری های قلبی مانند بررسی اکوکار دیوگرافی.
• دندانپزشکی مانند اندازه‌گیری ضخامت بافت نرم در حفره‌ های دهانی و نیز کاربردهای درمانی آن مانند جرم‌گیری لثه
• از آنجاییکه این امواج مثل تشعشعات یونیزان عمل نمی‌کنند، برای زنان و کودکان بی‌خطر هستند.
• همچنین برای تصویربرداری از سینه‌ ها استفاده می‌شود.
• تفکیک‌ پذیری بالایی از این روش برای تصویربرداری از بافت های سطحی و سلول های نزدیک سطح پوست استفاده می‌شود.
• تزریق بدون جراحت

با جذب امواج فراصوت به‌ وسیله بدن، بخشی از انرژی آن به گرما تبدیل می‌شود. گرمای موضعی حاصل از جذب امواج فراصوت بهبودی را تسریع می‌کند. قابلیت کشسانی کلاژن (پروتئینی ارتجاعی) را افزایش می‌دهد.

کشش در جوشگاه‌های زخم (scars) را افزایش می‌دهد و باعث بهبود آن‌ ها می‌شود. اگر اسکار به بافت های زیرین خود چسبیده باشد، باعث آزاد شدن آن‌ ها می‌شود. گرمای حاصل از امواج فراصوت با گرمای حاصل از گرمایش متفاوت است.

کاربرد درمانی (سونوتراپی):

• در فیزیوتراپی جهت کاهش درد و التهاب و همچنین انعطاف‌ پذیری بافت‌ها از اولترا سَاوند استفاده می‌گردد.
• کاربرد گرمایی
• میکروماساژ مکانیکی

به هنگام فشردگی و انبساط محیط، امواج طولی فراصوتی روی بافت اثر می‌گذارند و باعث جابجایی آب میان بافتی و در نتیجه باعث کاهش ورم (تجمع آب میان بافتی در اثر ضربه به یک محل) می‌شوند.

درمان آسیب تازه و ورم: آسیب تازه معمولا با ورم همراه است. فراصوت در بسیاری از موارد برای از بین بردن مواد دفعی در اثر ضربه و کاهش خطر چسبندگی بافت ها به یکدیگر به کار می‌رود.

درمان ورم کهنه یا مزمن: فراصوت چسبندگی هایی که میان ساختمان‌ های سلولی و بافتی مجاور ممکن است ایجاد شود را می‌شکند.

فوائد سونوگرافی

تا قبل از ابداع روش سونوگرافی، تصویربرداری اغلببا استفاده از روش های متداول رادیولوژی و به کمک اشعه ایکس انجام می شد. اگرچه مقادیری از اشعه ایکس که در تصویربرداری از بدن انسان مورد استفاده قرار می گیرد در حدی نیست که سبب بروز عارضه ای گردد.

استفاده از آن در مواردی همچون بررسی زنان باردار، بررسی وضعیت جنین در شکم مادر و بررسی های مکرر در برخی بیماری ها و دیگر موارد می تواند عوارض جبران ناپذیری به جای بگذارد؛

از جمله این عوارض می توان به ناهنجاری های مادرزادی جنینی، افزایش میزان سقط جنین در ماه های نخست بارداری، عقب ماندگی رشد، کوری جنین و انواع سرطان های خون در کودکان اشاره نمود.

همواره پزشک یا دندانپزشک معالج خود را در جریان حاملگی یا عقب افتادن عادت ماهیانه خود قرار دهید.

با ابداع روش سونوگرافی و به کارگیری امواج صوتی به جای اشعه ایکس این مسئله تا حدود زیادی برطرف گردید. به نحوی که امروزه با استفاده از سونوگرافی وضعیت و سلامتی جنین بارها در طی حاملگی مورد ارزیابی قرار می گیرد، بدون آنکه خطری متوجه مادر یا جنین شود.

به علاوه با استفاده از سونوگرافی بسیاری از محدودیت های رادیولوژی با اشعه ایکس از جمله افتراق تومورهای توپر از کیست ها (حفرات تو خالی یا انباشته از مایع)، شناسایی بسیاری از ضایعات بافت های نرم مانند کبد، طحال و کلیه از میان برداشته شده است.

اگرچه با وجود تمامی فواید ذکر شده، هنوز در بسیاری از موارد انجام رادیولوژی با اشعه ایکس بر سونوگرافی ارجح است. بدیهی است پزشک شما با تکیه بر دانش پزشکی خود و بر پایه مطالب علمی روش تصویربرداری مناسب را برای شما درخواست خواهد نمود.

توجه به این اصل مهم است که روش های تصویربرداری مکمل یکدیگرند و همیشه گرانترین روش تصویربرداری مناسب ترین و دقیق ترین روش تصویربرداری برای ارزیابی و تشخیص بیماری شما نیست، بلکه عوامل متعددی در انتخاب نوع تصویربرداری در مورد تشخیص بیماری موثر هستند.

مرکز تصویربرداری تهران 101

شرکت طب تصویر سامان پژوه 101 تهران، در سال 1395 با مشارکت جمعی از اساتید و دانشگاهیان، از جمله جناب آقای مهندس محمدحسين وحيدی مدير عامل و عضو هيت موسس و عضو هيت مديره، در راستای خدمت به هموطنان در حوزه های تصویربرداری پزشکی، تجهیزات پزشکی و غیره … تاسیس گردید. از فعالیت های مهم این شرکت، می توان به راه اندازی مرکز تصویربرداری تهران 101 اشاره نمود.

مرکز تصویربرداری تهران 101 به عنوان مهمترین زیرمجموعه شرکت طب تصویر سامان پژوه 101 تهران، فعالیت تخصصی خود را با استفاده از مدرنترین و پیشرفته ترین دستگاه های تصویربرداری پزشکی در سال 1397 آغاز کرد.

این مجموعه مجهز به یکی ازکارامدترین انواع دستگاه های رادیولوژی دیجیتال و نرم افزارهای پردازش تصویر است که علاوه بر انجام تمامی آزمون های ساده رایج رادیولوژی، قابلیت انجام آزمون های تخصصی نظیر هیستروسالپینگو گرافی، بررسی دستگاه گوارش (باریوم میل ،سوالو، ترانزیت) و بررسی سیستم ادراری (IVP,VCUG,..) رادیوگرافی یکپارچه از کل ستون فقراتTotal Spine و Alignment view را دارا می باشد.

02166571214،02166574262،02166572018،02166575518،09133414166

مجموعه تصویربرداری تهران 101 همچنین با استفاده از زیر ساخت فناوری اطلاعات و سامانه پکس امکان دسترسی به تصاویر پزشکی را برای پزشکان محترم مقدور ساخته است.