انواع خدمات ام آر آی
انواع MRI را می توان به دو گروه کلی MRI های ساده و جنرال و MRI های تخصصی تقسیم نمود. در ادامه به بررسی هر یک از گروه بندی انجام شده می پردازیم.
انواع ام آر آی ساده و جنرال
MRI مغز
این ام آر آی، در بررسي مغز، نخاع، چشم، گوش و بسياري از ديگر اعضاء موجود در ناحيه سر و گردن و در بيماران مبتلا به سردرد حمله‌‌‌‌ای و ناگهانی؛ ضعف و دوبينی، تشنج، تومور، آنوریسم (ضایعات عروقی داخل مغز)، مولتیپل اسکلروزیسو… به کار می رود.
MRI ستون مهرهها
معمولا برای بررسي بيرون زدگی يا تورم غيرعادی ديسك، تنگ شدن و ناراحتی كانال ميانی ستون مهرهها كاربرد دارد. علاوه بر اين، اين نوع تصويربرداری بهترين شيوه برای بررسي وضعيت آسيب ها و مشكلات عودكننده (بازگشت‌كننده) ستون مهرهها در بيمارانی است كه مورد عمل جراحی ستون مهرهها قرار گرفته اند.
MRI استخوان و مفصل‌‌‌‌ها
در اين نوع تصويربرداری، وضعيت تمام استخوان ها و مفصل ها، حتی بافت های نرم به ويژه بخش های متصل به آن ها قابل بررسی است. وضعيت تاندون‌ها، رباط ها، عضلات، غضروف‌‌‌‌ها و آسيب های احتمالی استخوان ها نيز با اين تصويربرداری مورد بررسی قرار گيرد.
MRI حفره شكم
معمولا زمانی كه استفاده از سی تی اسكن و اولتراسون پاسخ‌گوی نياز پزشک برای تشخيص بيماری نباشد، از MRI حفره شكم برای بررسی دقيق وضعيت اندام های درونی حفره شكم استفاده می كنند. شاخص ترين كاربرد MRI حفره شكم، بررسی وضعيت كبد، غدد فوق كليه و پانكراس است.
انواع ام آر آی اختصاصی
ام آر آی مجاری صفراوی MRCP
در اين روش هيچ وسيله ای وارد بدن نشده و از هيچ ماده حاجبی به صورت تزريقی استفاده نمي شود. با اين روش می توان کيسه صفرا و مجاری صفراوی را به بهترين وجه ممکن مورد بررسي قرار داد. اين روش به ویژه در بررسی ضايعات نسجی از جمله تومورها در اعضای مورد نظر کاربرد دارد.
ام آر آی بررسی سیستم ادراری MRU
تصويرداری از سيستم ادراری به دو صورت بدون تزريق (MRU) يا تصويربرداری ساده و با تزريق گادولينيوم (EMRU) از دستگاه ادراری انجام می شود . MRI در سيستم ادراری جهت بررسي عملکرد و وضعيت گردش خون کليه ها و همچنین چگونگی ترشح ادرار و وجود تومورها و انتشار آن ها به قسمت های مجاور از طريق مشاهده کليه ها، حالب و مثانه به کار گرفته می شود .
ام آر آی پستان Breast
کاربردهای اصلی این نوع از تصویربرداری عبارتند از:
- بیماران با پستان متراکم وجوان
- تعیین میزان پیشرفت کانسر
- بررسی حاشیه و وسعت انتشار تومورها
- بررسی نشت پروتزهای سیلیکونی
- روش تکمیلی برای بررسی پستان
- بررسی قسمت های عمیق تر در ریه و ناحیه زیربغل
- بررسی باقیمانده تومورها در MRI با تزریق کنتراست
- در بیمارانی که کاندید شیمی درمانی قبل عمل میشوند جهت بررسی سیر پاسخ به درمان
- در افراد با خطربالای بروز کانسر، مانند سابقه فامیلی، سندرم های ارثی، سابقه رادیوتراپی سر و گردن به علت طاسی یا لنفوم ام ار ای روش ارجح بررسی سالانه است.
ام آر آنژيوگرافی و ام آر ونوگرافی از کلیه عروق MRA.MRV
ام ار ای در آنژیوگرافی سرخرگ ها تحت عنوان MRA و در سیاه رگ ها به صورت MRV شناخته می شود. این موضوع به ویژه در بررسی وضعیت انسداد و گرفتگی رگ های مختلف ناحیه سر و گردن و سایر عروق مورد استفاده قرار می گیرد.
ام آر اسپکتروسکوپی مغز MR Spectroscopy
طیف سنجی رزونانس مغناطیسی (MR) آزمایشی برای اندازه گیری تغییرات بیوشیمیایی در مغز و به خصوص، تشخیص وجود تومورها است. درحالی که تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) محل آناتومیکی تومور را مشخص می‌کند، طیف سنجی MR به مقایسه ترکیب شیمیایی بافت طبیعی مغز و بافت غیر طبیعی تومور می پردازد. این آزمایش همچنین می تواند برای تشخیص تغییرات بافتی که در سکته مغزی و صرع به وجود می‌آیند، مورد استفاده قرار گیرد. ام آر اس روش تصويربرداري ويژه ایی است که به وسيله آن می توان به محتوای داخلی ضايعات در داخل بدن پی برد؛ به اين روش، نمونه برداری غير تهاجمی نيز گفته می شود.
برخی از کاربردهای ام آر اس در مغز (MRS) عبارتند از:
- تعیین خوش خيم و بدخيم بودن توده
- تمایز بين تومور و سکته مغزی
- تشخيص ام اس
- بررسی سیر درمانی تومور مورد نظر
- تشخيص محل توليد تشنج و صرع
- افتراق تومور اوليه مغز از متاستاز (از جاهای ديگر به مغز رسيده باشد)
- تشخيص آلزايمر
- بيماريهاي متابوليک
ام آر انتروگرافی MRE
این آزمون برای بررسی روده باریک توسط MRI است که بیماری های مربوط به روده باریک را بررسی می کند. در مواردی چون بیماری کرون (Crohnsdisease) و سایر بیماری های التهابی روده، عفونت روده، خونریزی از سیستم گوارشی با منبع نامشخص، تومور، آبسه و فیستول روده و انسداد روده درخواست انجام MRI Enterography می شود. این روش کاملا غیرتهاجمی بوده و هیچ عوارضی برای بیمار ایجاد نمی کند.
ام آر آی عملکردی مغز Functional MRI
FMRI نوعی تکنیک تصویربرداری در MRI برای اندازه گیری فعالیت مغز است. این روش می تواند برای تولید نقشه فعالیت مغزی استفاده شود که نشان می دهد در یک فعالیت شناختی خاص، کدام قسمت های مغز درگیر هستند. این تکنیک تصویر برداری از مغز دارای مزایای زیر است:
- غیر تهاجمی است.
- دارای دقت مکانی عالی و دقت زمانی خوب است.
کاربرد های FMRI:
- مشخص نمودن دقیق مناطق حیاتی قشر مغز
- ارزیابی فعالیت مغز در بیماریهایی مانند سکته، ضربه های مغزی و بیماری های پیشرونده (آلزایمر)
- ارزیابی خطرات بالقوه و برنامه ریزی پیش از جراحی در تومورهای مغزی
تراکتوگرافی اعصاب داخلی مغز DTI
یک تکنیک تصویر برداری از سیستم عصبی بر مبنای MRI است، که امکان دیدن مکان، جهت و آنیزوتروپی راه های عصبی مغز و نخاع (white matter tract) را می دهد. در این تکنیک با استفاده از انتشار مولکول های آب جهت فیبرهای عصبی در هر نقطه از تصویر محاسبه و بازسازی می شود.
Tractography (مسیریابی فیبر) چیست؟
در Tractography با استفاده از داده های DTI و الگوریتم های نرم افزاری، یک فیبر عصبی خاص را در تمام طول مسیر دنبال کرده و نمایش داده می شود.
تصویرسازی بردار انتشار (DTI) چه کاربردهایی دارد؟
- تعیین موقعیت یک فیبر عصبی خاص در ضایعات ماده سفید
- تعیین موقعیت تومور نسبت به دیگر فیبر های عصبی
- تعیین موقعیت فیبر های عصبی اصلی برای برنامه ریزی پیش از جراحی مغز و نخاع
- ارزیابی رشد فیبر های عصبی
- پژوهش و نقشه برداری در مورد نحوه اتصال فیبر های عصبی در مغز
ام آر آی جنین Fetal MRI
با استفاده از این روش می توان ناهنجاری های مغز مانند گشاد بودن بطن های مغزی، ناهنجاری منجر به انسداد مایع مغزی نخاعی، ستون فقرات و تومورهای این ناحیه مانند میلو مننگوسل (نوعی نقص در لوله عصبی جنین)، ناهنجاری های قفسه سینه مانند پاره و ناقص بودن دیافراگم را تشخیص داد.