سونوگرافی کبد چه چیزی را نشان می دهد و چگونه به تشخیص کبد چرب کمک می کند؟
سونوگرافی راهی ساده و غیرتهاجمی است که به کمک آن می‌توان بخش درونی بدن را با کیفیت بالا دید. کبد یکی از مهمترین اندام های حیاتی بدن بوده که بدون آن انسان نمی‌تواند بیش از چند روز زندگی کند. کبد مانند هر عضو دیگری از بدن ممکن است بیمار شود و در عملکرد آن اختلال پیش آید به همین دلیل از سونوگرافی کمک گرفته می‌شود. تشخیص کبد چرب با آزمایش خون یا سونوگرافی نتایج دقیقی را ارائه می‌دهد که به کمک آن می‌توان بسیاری از بیماری‌ها را تشخیص داد و درمان کرد.
جواب دهی آنلاینکبد چیست؟
کبد سنگین‌ترین عضو در بدن بوده که در سمت راست کنار طحال، کیسه صفرا و معده قرار گرفته است که رنگی بین صورتی تا قهوه‌ای دارد. کبد وظیفه متابولیسم پروتئین‌ها را بر عهده داشته که با تجزیه و سنتز آن‌ها باعث هضم و جذب چربی‌ها، تنظیم قند خون و سم زدایی می‌شود. کبد در تولید سلول‌های قرمز خونی نقش مهمی دارد در نتیجه سلامت آن بسیار حائز اهمیت است.
کبد به عنوان یکی از حیاتی‌ترین اندام‌های بدن شناخته می‌شود و دومین عضو بزرگ در میان اعضای بدن است. این عضو حیاتی، با فیلتر کردن مواد غذایی، مانع از ورود مواد مضر به جریان خون می‌شود و به این ترتیب، مواد غذایی را بدون ایجاد هرگونه آسیبی به سایر بخش‌های بدن منتقل می‌کند. کبد نه تنها در جذب مواد مغذی نقش دارد، بلکه در دفع سموم، چربی‌ها و مواد مضر دیگر از بدن نیز مؤثر است. نکته قابل توجه این است که برخی از بیماری‌های کبدی، از جمله سرطان کبد، در مراحل اولیه ممکن است هیچ نشانه‌ای نداشته باشند. بنابراین، استفاده از سونوگرافی می‌تواند در تشخیص و شناسایی تومورهای خوش‌خیم و بدخیم مفید باشد.
بیماری‌هایی وجود دارند که کبد ممکن است درگیر آن‌ها شود که برخی از آن‌ها ارثی و ژنتیکی است. عفونت، ناهنجاری سیستم ایمنی، تومور و غدد سرطانی، کبد چرب، سیروز، خودایمنی، هپاتوما، فیبروز و … برخی از بیماری‌های دیگر به مرور زمان به کبد آسیب می‌رسانند و در عملکرد آن اختلال ایجاد می‌کنند. عواملی مانند مصرف الکل و چاقی نیز احتمال دارد کبد را درگیر کرده و حتی خطر مرگ را به دنبال داشته باشند. دیابت، روابط جنسی پر خطر، ترزیق با سرنگ مشترک، تتو یا پیرسینگ، تماس با مواد شیمیایی و … نیز بر کبد تاثیر می‌گذارند.
سونوگرافی کبد راهی ساده و ایده‌آل برای آگاهی از عملکرد کبد و تشخیص دقیق نوع بیماری است. به کمک سونوگرافی می‌توان درمان‌های مناسب را آغاز کرده تا از شدت بیماری کاسته شده، به طور کامل متوقف شده یا اینکه از بروز اتفاقات ناگوار جلوگیری شود.
سونوگرافی کبد چیست؟
بیشتر بخوانید تفسیر عکس رادیوگرافی دندان
سونوگرافی یا اولتراسوند نوعی آزمایش تصویربرداری تشخیصی غیرتهاجمی بوده که در آن از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌شود. تصاویری که از طریق سونوگرافی بر روی صفحه مانیتور دیده می‌شوند به صورت زنده بوده که با حرکت پروب به اطراف می‌توان ناحیه مورد نظر را از بخش‌های مختلف مورد بررسی قرار داد. از سونوگرافی برای مشاهده بخش‌های مختلف بدن استفاده می‌شود که می‌توان از آن برای دیدن چگونگی کارکرد کبد نیز استفاده کرد.
برای تشخیص و درمان بیماری‌های مرتبط با کبد می‌بایست به متخصص گوارش و فوق تخصص کبد مراجعه کرد که ممکن است پزشک تقاضای سونوگرافی کبد را داشته باشد. هنگامی که امواج فرا صوتی تولید شده از پروب از بدن عبور کرده و به کبد می‌رسد، با وضوح کامل تصاویر بر روی مانتیور دیده می‌شود که از آن عکس انداخته شده و در صورت لزومی فیلم تهیه می‌شود. بیمار با در دست داشتن نتیجه آزمایش می‌تواند به پزشک مراجعه کرده تا علاوه بر تشخیص دقیق، تحت درمان قرار گیرد.
نحوه انجام سونوگرافی کبد
برای انجام دادن سونوگرافی کبد لازم است نکاتی را قبل از آن رعایت کرد تا نتایج حاصل شده دقیق بوده و بتوان روند درمان را به طور اصولی مشخص و دنبال کرد معمولا برای انجام سونوگرافی از کبد توصیه می‌شود فرد هشت ساعت ناشتا باشد. گاه برخی از متخصصین پس از انجام سونوگرافی ناشتایی، به بیمار فرصتی می‌دهند تا زرده تخم مرغ خورده و مجدد سونوگرافی انجام دهد. مصرف غذاهای چرب و نفاخ قبل از سونوگرافی کبد ممنوع است.
در زمان سونوگرافی، بیمار بر روی تخت دراز می‌کشد و پزشک با استفاده از ژلی خاص بر روی پوست، کیفیت انتقال امواج صوتی را بهبود می‌بخشد. سپس با استفاده از دستگاه، که بر روی شکم فشار داده و حرکت داده می‌شود، امواج صوتی به داخل بدن فرستاده شده و تصاویری از بافت کبد توسط رایانه دستگاه تولید می‌شود.
پس از انجام سونوگرافی نیازی به استراحت نبوده و فرد می‌تواند غذا خورده، فعالیت‌های عادی خود را ادامه داده، رانندگی کند و به سرکار برگردد. گاه ممکن است برای سونوگرافی نیاز به ترزیق ماده حاجب بوده که ممکن است فرد برای مدت کوتاهی احساس درد داشته باشد که موقتی و گذرا است. در موارد نادر احتمال بروز واکنش آلرژیک وجود دارد.
سونوگرافی کبد یک ابزار تشخیصی قدرتمند است که می‌تواند در شناسایی و مدیریت بیماری‌های کبدی مختلف به پزشکان کمک کند. این روش می‌تواند برای اهداف زیر مورد استفاده قرار گیرد:
- تشخیص بیماری‌هایی مانند کبد چرب، سرطان کبد، هپاتیت و سیروز.
- بازرسی و شناسایی تومورها، عفونت‌ها، و کیست‌ها در کبد یا طحال.
- ارزیابی دلایل و روند پیشرفت بیماری‌های کبدی توسط متخصصان.
- پیگیری تاثیر درمان‌های جاری.
- بررسی آسیب‌های ناشی از حوادث به کبد و طحال.
- کشف علل دردهای نامشخص و غیرقابل توضیح در ناحیه شکم.
بیشتر بخوانید روشی دقیق برای بررسی سلامت کلیه‌ها
دلایل لزوم انجام سونوگرافی کبد
پزشکان معمولاً سونوگرافی کبد را در صورت مشاهده نشانه‌های زیر توصیه می‌کنند:
- درد در ناحیه شکم.
- تورم یا بزرگی غیرمعمول شکم.
- نتایج آزمایش خون که نشان‌دهنده مشکلات کبدی است.
- افزایش اندازه کبد به صورت قابل ملاحظه.
- نیاز به بیوپسی کبد برای تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها.
تفسیر نتایج سونوگرافی کبد
سونوگرافی تصاویری از آناتومی و ناهنجاری‌های کبد را نشان می‌دهد. به کمک سونوگرافی می‌توان موارد زیر را تشخیص داد:
- توده‌های بدخیم: در کبد ممکن است توده‌هایی وجود داشته باشد که بدخیم بوده و احتمال دارد از نوع ندول، کلسیفیکاسیون و بافت نواری شکل باشد. توده‌های بدخیم حاوی سلول و دارای جریان خون ممکن است سرطانی باشند که از طریق سونوگرافی کبد قابل تشخیص است.
- توده‌های خوش خیم: کیستیک و توده‌هایی وجود دارند که پر از مایع بوده اما بی خطر هستند. سونوگرافی با کنتراست از جدیدترین روش‌ها برای تشخیص بیماری‌های مرتبط با کبد است. در این حالت برای انجام سونوگرافی به داخل ورید ماده حاجب ترزیق می‌شود تا کیفیت و وضوح تصاویر سونوگرافی کبد بالا رود.
اصطلاحات خاصی وجود دارند که در سونوگرافی کبد مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله:
- استئاتوز (Steatosis): مفهوم بیماری کبد چرب با درجه بندی‌های مختلف است.
- اکوژنیک یا هایپر اکوژنیک (Echogenic or hyperechogenic): زمانی که رنگ کبد روشن و طبیعی است.
- هایپواکوئیک(hypoechoic): کبد بدون نور و تیره است و زمانی کاربرد دارد که کبد دچار سیروز یا هپاتیت شده باشد.
- اکوژنیسیته (Echogenicity): یا توده اکوژن: توده‌هایی که در آن امواج صوتی بیشتری منعکس شده و سطح توده روشن‌تر است.
- اتساع کبد: بزرگ شدن غیرطبیعی مجاری صفراوری در کبد و یا در خارج از آن که با هر نوع مایع غیر طبیعی، اتساع کبد نامیده می‌شود.
- کیلوپاسکال: واحد اندازه‌گیری چربی کبد است.
- استئاتو هپاتیت غیر الکلی (NASH): بدون وجود سابقه مصرف الکل، در نمونه برداری کبدی تغییراتی وجود داشته باشد که همانند آن در هپاتیت الکلی دیده می‌شوند.
درجه‌بندی کبد چرب
کبد چرب: تجمع چربی در کبد می‌تواند منجر به التهاب، مرگ سلولی، و ایجاد بافت اسکار شود. این حالت می‌تواند به فیبروز کبدی منجر شود، که در آن جریان خون به کبد کاهش می‌یابد و بافت اسکار تشکیل می‌شود. اگر فیبروز درمان نشود، می‌تواند به سیروز کبدی، نارسایی کبدی، و در نهایت سرطان کبد منجر شود.
درجه بندی سونوگرافی در کبد چرب
در فرآیند سونوگرافی کبد، رادیولوژیست‌ها از یک سیستم درجه‌بندی استفاده می‌کنند تا میزان چربی موجود در کبد را تعیین کنند. این سیستم شامل مراحل زیر است:
F0: نشان‌دهنده یک کبد سالم بدون هیچ‌گونه نشانه‌ای از چربی، فیبروز، یا توده‌های غیرطبیعی است.
F1 یا گرید 1 (NASH): این مرحله نشان‌دهنده حضور چربی ناشی از مصرف غذاهای ناسالم است و معمولاً با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی بهبود می‌یابد.
F2 یا گرید 2: در این مرحله، وضعیت کبد پیچیده‌تر است و ممکن است نیاز به رژیم غذایی ویژه‌ای داشته باشد.
F3 یا گرید 3: این مرحله به فیبروز شدید کبد اشاره دارد که در آن اسکارهای فیبروزی در اطراف سلول‌های کبدی و رگ‌های خونی تشکیل می‌شود، اما هنوز بخش‌هایی از کبد برای عملکرد طبیعی سالم باقی مانده‌اند.
F4 یا گرید 4: این مرحله به سیروز کبدی معروف است و در صورت عدم درمان، ممکن است نیاز به پیوند کبد باشد.
این درجه‌بندی به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت کبد را ارزیابی کرده و برنامه درمانی مناسبی را برای بیمار تدوین کنند.
مزایای انجام سونوگرافی کبد
سونوگرافی کبد کمک بزرگی به پزشکان برای تشخیص انواع بیماری‌ها کرده است زیرا در آن تصاویری دقیق و با جزئیات به دست می‌آید. سونوگرافی کبد روشی امن و بدون اشعه بوده که به دلیل غیرتهاجمی بودن درد ندارد. سونوگرافی از کبد روشی ایده‌آل برای هدایت جهت انجام پروسه‌های تهاجمی بوده که قابل استفاده برای همه بیماران در هر سنی است.
در مرکز تصویربرداری تهران 101 انواع دستگاه‌های مدرن وجود داشته که عملیات سونوگرافی و مواردی دیگر مانند رادیولوژی، سی تی اسکن، ماموگرافی، رادیوگرافی و … با دقت و کیفیت بالا و در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود. برای انجام سونوگرافی کبد می‌توانید به آدرس تهران، خیابان جمالزاده شمالی، بعد از بلوارکشاورز، نبش بن بست سرو، پلاك 1 مراجعه کرده و از طریق شماره تماس ویژه 67135 بدون نیاز به گرفتن پیش شماره و کد وقت بگیرید.
سونوگرافی کبد در مرکز تصویربرداری پزشکی تهران101 با به روزترین متد تصویربرداری تحت نظارت اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران در رشته های مرتبط با کادری مجرب و تجهیزات پیشرفته و جوابدهی آنلاین سریع و دقیق انجام می شود.
بیماری کبد چرب چیست
بیماری کبد چرب به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن چربی‌ها در بافت کبدی تجمع پیدا می‌کنند. این حالت زمانی رخ می‌دهد که میزان چربی‌های ذخیره شده در کبد از حد معمول بیشتر شود و می‌تواند منجر به مشکلاتی در عملکرد کبد گردد. در ابتدا، این بیماری معمولاً بدون نشانه است و تنها با پیشرفت بیماری، علائم آن آشکار می‌شوند. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر، مشورت با یک متخصص داخلی توصیه می‌شود. در مورد ایجاد کبد چرب، کبد به عنوان مرکز تصفیه بدن عمل می‌کند و مسئولیت دفع سموم را بر عهده دارد. اما در شرایطی که چربی‌ها در کبد تجمع یابند، سلول‌های کبدی دچار آسیب می‌شوند.
انواع کبد چرب
کبد چرب الکلی: این نوع از کبد چرب به دلیل مصرف بیش از حد الکل به وجود می‌آید. کبد در فرآیند سم‌زدایی، الکل را تجزیه می‌کند که این امر می‌تواند به تولید مواد زائدی منجر شود که به سلول‌های کبدی آسیب می‌رسانند و التهاب ایجاد می‌کنند. استمرار در مصرف الکل می‌تواند به تدریج به کبد آسیب بیشتری وارد کند.
کبد چرب غیرالکلی: این نوع کبد چرب به شیوه زندگی و عادات غذایی فرد مرتبط است. افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی معمولاً فعالیت بدنی کمی دارند، به اندازه کافی ورزش نمی‌کنند، غذاهای پرچرب و کالری بالا مصرف می‌کنند و اغلب دچار اضافه وزن هستند.
روش های تشخیص بیماری کبد چرب
برای شناسایی بیماری کبد چرب، حتی اگر علائم ظاهری نداشته باشد، روش‌های مختلفی وجود دارد:
سونوگرافی شکمی: این روش اولین گام برای تشخیص کبد چرب است و به ارزیابی اندازه کبد و تشخیص افزایش حجم آن کمک می‌کند. الاستوگرافی، نوعی سونوگرافی پیشرفته، می‌تواند سختی بافت کبد و وجود فیبروز یا زخم را معین کند.
آزمایشات خون: آزمایشات خون مختلفی برای تشخیص کبد چرب انجام می‌شود، از جمله:
– شمارش کامل سلول‌های خونی
– آزمایش قند خون ناشتا
– آزمایش هموگلوبین A1C برای اندازه‌گیری میزان قند خون
– بررسی سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید
– آزمایش برای تشخیص هپاتیت مزمن ویروسی
بیوپسی کبد: اگر روش‌های دیگر نتوانند میزان آسیب وارده به کبد را مشخص کنند، بیوپسی کبد انجام می‌شود که در آن نمونه‌ای از بافت کبد برداشته شده و برای بررسی التهاب تحت آزمایش قرار می‌گیرد.
عوارض ناشی از کبد چرب
عوارض ناشی از کبد چرب می‌تواند شامل التهاب مزمن، تشکیل زخم‌های کبدی یا سیروز و در موارد پیشرفته، افزایش خطر ابتلا به هپاتیت و سرطان کبد باشد. این عوارض می‌توانند منجر به نارسایی کبدی و مشکلات جدی دیگر شوند.
درمان کبد چرب معمولاً شامل تغییراتی در سبک زندگی است تا به کاهش چربی‌های انباشته شده در کبد کمک کند و به این اندام اجازه دهد تا به فعالیت‌های عادی خود ادامه دهد. این تغییرات شامل کاهش وزن، ترک مصرف الکل، اصلاح رژیم غذایی، و افزایش فعالیت بدنی است. همچنین، کنترل دیابت و کاهش سطح تری‌گلیسیرید خون می‌تواند به بهبود وضعیت کبد کمک کند.
مرکز تصویربرداری تهران 101
شرکت طب تصویر سامان پژوه 101 تهران، در سال 1395 با مشارکت جمعی از اساتید و دانشگاهیان، از جمله جناب آقای مهندس محمدحسين وحيدی مدير عامل و عضو هيت موسس و عضو هيت مديره، در راستای خدمت به هموطنان در حوزه های تصویربرداری پزشکی، تجهیزات پزشکی و غیره … تاسیس گردید. از فعالیت های مهم این شرکت، می توان به راه اندازی مرکز تصویربرداری تهران 101 اشاره نمود.
مرکز تصویربرداری تهران 101 به عنوان مهمترین زیرمجموعه شرکت طب تصویر سامان پژوه 101 تهران، فعالیت تخصصی خود را با استفاده از مدرنترین و پیشرفته ترین دستگاه های تصویربرداری پزشکی در سال 1397 آغاز کرد.
این مجموعه مجهز به یکی ازکارامدترین انواع دستگاه های رادیولوژی دیجیتال و نرم افزارهای پردازش تصویر است که علاوه بر انجام تمامی آزمون های ساده رایج رادیولوژی، قابلیت انجام آزمون های تخصصی نظیر هیستروسالپینگو گرافی، بررسی دستگاه گوارش (باریوم میل ،سوالو، ترانزیت) و بررسی سیستم ادراری (IVP,VCUG,..) رادیوگرافی یکپارچه از کل ستون فقراتTotal Spine و Alignment view را دارا می باشد.