تفاوت های کلیدی بین سی تی اسکن و ام آر آی
در دنیای پیشرفته پزشکی امروز، سی تی اسکن و ام آر آی دو روش تصویربرداری حیاتی هستند که به پزشکان کمک می‌کنند تا به تصاویر دقیق و واضحی از درون بدن دست یابند. این دو تکنیک، هر کدام با استفاده از فناوری‌های متفاوت، تصاویری با کاربردهای خاص خود ارائه می‌دهند.
سی تی اسکن، با بهره‌گیری از اشعه ایکس، تصاویری با جزئیات بالا از ساختارهای سخت بدن مانند استخوان‌ها فراهم می‌آورد، در حالی که ام آر آی، با استفاده از میدان‌های مغناطیسی قدرتمند، تصاویری واضح از بافت‌های نرم مانند مغز و نخاع را به ما نشان می‌دهد.
این تفاوت‌ها در تکنولوژی و کاربرد، به انتخاب روش مناسب برای هر بیمار و هر شرایط خاص پزشکی کمک می‌کنند. در این مقدمه، به بررسی تفاوت‌های اساسی بین این دو روش تصویربرداری و خطرات احتمالی مرتبط با هر یک خواهیم پرداخت.
سی تی اسکن چیست
توموگرافی کامپیوتری، که به اختصار سی تی اسکن شناخته می‌شود و گاهی اوقات به عنوان اسکن CAT یاد می‌گردد، می‌توان آن را به مانند یک دستگاه پیشرفته اشعه ایکس با قابلیت‌های سه‌بعدی تصور کرد.
این دستگاه پیچیده، با چرخش به دور بیمار و استفاده از اشعه ایکس، صدها تصویر را ثبت می‌کند تا یک تصویر کامل سه‌بعدی از داخل بدن بیمار را ترسیم نماید. این تصاویر سپس می‌توانند توسط پزشک به شکل‌های مختلفی تحلیل و بررسی شوند، که این امر تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها را ممکن می‌سازد.
بیشتر بخوانید انواع سی تی اسکن: همه چیزهایی که باید بدانید
ام آر آی چیست
ام آر آی که مخفف “تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی” است، یک فناوری پیشرفته برای تولید تصاویر دقیق از درون بدن است. این روش، با استفاده از آهنرباهای قدرتمند و امواج رادیویی، تصاویری از بافت‌های نرم بدن ایجاد می‌کند. برای فهمیدن نحوه کار آن، باید به مفاهیم پایه‌ای فیزیک پرداخت.
بدن انسان سرشار از مولکول‌های آب، یا H2O، است. اتم هیدروژن در این مولکول‌ها دارای پروتون‌هایی است که به طور معمول به صورت تصادفی در جهات مختلف می‌چرخند. وقتی در معرض میدان مغناطیسی قرار می‌گیرند، مانند آنچه در دستگاه ام آر آی رخ می‌دهد، این پروتون‌ها خود را با میدان مغناطیسی هم‌راستا می‌کنند. سپس، امواج رادیویی به کار گرفته می‌شوند تا پروتون‌ها را از حالت تعادل خارج کنند. وقتی این امواج قطع می‌شوند، پروتون‌ها به حالت اولیه خود بازمی‌گردند و در این فرآیند، سیگنال‌هایی را منتشر می‌کنند که توسط دستگاه ام آر آی ثبت و به تصاویری از داخل بدن تبدیل می‌شوند.
این تصاویر به پزشکان اجازه می‌دهند تا به بافت‌های نرم بدن، مانند مغز و نخاع، نگاهی دقیق بیندازند. این تکنولوژی، به دلیل توانایی‌های منحصر به فرد خود در تصویربرداری از بافت‌های نرم، با سی تی اسکن که بیشتر برای تصویربرداری از استخوان‌ها و ساختارهای سخت‌تر بدن استفاده می‌شود، تفاوت دارد.
تفاوت‌های بین سی تی اسکن و ام آر آی از نظر نحوه انجام
انجام سی تی اسکن معمولاً یک تجربه سریع و آسان است. شما بر روی یک میز قرار می‌گیرید که به آهستگی شما را از داخل یک دستگاه حلقه‌ای می‌گذراند. در برخی موارد، ممکن است پزشک برای بهبود کیفیت تصاویر، از ماده حاجب استفاده کند که از طریق IV به بدن تزریق می‌شود. مدت زمان هر اسکن معمولاً کوتاه است.
در مورد ام آر آی، شما در داخل یک دستگاه لوله‌ای بزرگ قرار می‌گیرید. اسکن‌های ام آر آی می‌توانند بین 30 تا 50 دقیقه به طول انجامند و ضروری است که طی این مدت، بدن شما کاملاً بی‌حرکت باشد. این دستگاه‌ها ممکن است صدای زیادی تولید کنند، بنابراین استفاده از گوش‌گیر یا هدفون برای گوش دادن به موسیقی می‌تواند مفید باشد. همچنین، ممکن است پزشک برای دید بهتری از تصاویر، از ماده حاجب استفاده کند.
تفاوت‌های بین سی تی اسکن و ام آر آی از نظر کاربرد
سی تی اسکن، که از پرتوهای ایکس برای تصویربرداری استفاده می‌کند، قادر است تصاویری با وضوح بالاتر و جزئیات دقیق‌تر نسبت به اشعه ایکس معمولی فراهم آورد. این تکنیک تصویربرداری، تصاویری چندلایه و عمقی از نواحی مورد نظر را ارائه می‌دهد و به پزشکان اجازه می‌دهد تا به تصویری جامع از وضعیت بیمار دست یابند.
کاربردهای رایج سی تی اسکن شامل بررسی و تشخیص موارد زیر است:
- ریه‌ها: برای شناسایی عفونت‌ها، تومورها و بیماری‌های دیگر.
- خونریزی‌ها: کمک به تشخیص خونریزی‌های داخلی.
- اندام‌های داخلی: ارزیابی وضعیت اندام‌های حیاتی.
- سنگ‌های کلیه و کیسه صفرا: تشخیص وجود سنگ‌ها و برنامه‌ریزی برای درمان.
- استخوان‌ها: تشخیص شکستگی‌ها و بررسی وضعیت استخوان‌ها.
- مراحل سرطان: ارزیابی گسترش سرطان در بدن.
- بیماری‌های شکمی: بررسی مشکلات مربوط به دستگاه گوارش.
سی تی اسکن می‌تواند برای مشاهده ساختارهایی که ام آر آی به خوبی نمی‌تواند تصویربرداری کند، مانند ریه‌ها، خونریزی‌ها و روده‌ها، مورد استفاده قرار گیرد. این تفاوت‌ها نشان‌دهنده کاربردهای منحصر به فرد هر یک از این دو روش تصویربرداری پزشکی است.
اما ام آر آی، که به تفکیک دقیق بافت‌های بدن شهرت دارد، ابزاری است که پزشکان برای تشخیص دقیق‌تر تومورها و سایر توده‌های بدنی به کار می‌برند. پس از شناسایی توده‌ها توسط سی تی اسکن، ام آر آی می‌تواند برای بررسی بیشتر و درک عمیق‌تر از ماهیت آن‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
این فناوری همچنین در تشخیص آسیب‌های مفصلی و عصبی بسیار مفید است. ام آر آی قادر است برخی از اعصاب را نمایان سازد و به پزشکان این امکان را می‌دهد که وجود آسیب یا التهاب در نواحی خاصی از بدن را تشخیص دهند.
در حالی که سی تی اسکن برای مشاهده استخوان‌ها و ساختارهای سخت‌تر بدن مناسب است، ام آر آی در مشاهده مستقیم اعصاب برتری دارد. ام آر آی برای تصویربرداری از بافت‌های متراکم مانند استخوان‌ها یا سنگ‌های کلیه به اندازه سی تی اسکن کارآمد نیست، زیرا این روش بیشتر بر تأثیرگذاری میدان مغناطیسی بر پروتون‌های هیدروژن موجود در آب بدن تمرکز دارد. به همین دلیل، ام آر آی در تصویربرداری از بافت‌های نرم مانند مغز و نخاع، عملکرد برجسته‌ای دارد.
بیشتر بخوانید آمادگی های قبل از ام آر آی با تزریق
تفاوت‌های بین سی تی اسکن و ام آر آی از نظر خطرات احتمالی ممکن
سی تی اسکن، که از پرتوهای ایکس برای تصویربرداری استفاده می‌کند، ممکن است نگرانی‌هایی در مورد تابش اشعه ایکس ایجاد کند. این پرتوها، که یونیزه کننده هستند، در مقادیر کم ممکن است خطراتی را برای سلامتی به همراه داشته باشند، از جمله افزایش اندک خطر ابتلا به سرطان. با این حال، این خطرات هنوز موضوع بحث‌های علمی هستند و به طور کامل مشخص نیستند. به دلیل این نگرانی‌های احتمالی، زنان باردار معمولاً تنها در شرایط ضروری تحت سی تی اسکن قرار می‌گیرند. وقتی پزشک تجویز سی تی اسکن می‌کند، این به معنای ارزیابی دقیق خطرات و فواید این روش برای بیمار است.
در مقابل، ام آر آی، که از میدان‌های مغناطیسی قدرتمند استفاده می‌کند، ممکن است برای افرادی که ایمپلنت‌های فلزی خاصی دارند مناسب نباشد. این ایمپلنت‌ها می‌توانند با میدان مغناطیسی دستگاه تداخل داشته باشند، هرچند بسیاری از ایمپلنت‌های جدید برای ام آر آی ایمن هستند. علاوه بر این، ام آر آی نیازمند ثابت ماندن بیمار برای مدت زمان نسبتاً طولانی است، که ممکن است برای برخی افراد دشوار باشد. همچنین، فضای محدود داخل دستگاه ام آر آی می‌تواند باعث ایجاد اضطراب یا کلاستروفوبیا در برخی بیماران شود.
حرف آخر
CT اسکن و MRI هر دو روش‌های مهم تصویربرداری پزشکی هستند که برای تشخیص بیماری‌ها و آسیب‌های مختلف به کار می‌روند. CT اسکن با استفاده از پرتوهای X، تصاویری با کیفیت بالا از استخوان‌ها و ساختارهای چگال تر فراهم می‌کند و برای تشخیص سریع و دقیق بیماری‌هایی مانند سرطان و مشکلات قلبی-عروقی مناسب است.
در مقابل، MRI با استفاده از میدان‌های مغناطیسی و امواج رادیویی تصاویر دقیق‌تری از بافت‌های نرم مانند مغز، اعصاب، مفاصل و ستون فقرات ارائه می‌دهد. اگرچه MRI زمان بیشتری برای انجام نیاز دارد، اما تصاویر به دست آمده از بافت‌های نرم و تفاوت‌های آن‌ها را با جزئیات بیشتری نشان می‌دهد. انتخاب بین این دو روش بستگی به نوع تشخیص مورد نیاز و شرایط خاص بیمار دارد.
مرکز تصویربرداری تهران 101
شرکت طب تصویر سامان پژوه 101 تهران، در سال 1395 با مشارکت جمعی از اساتید و دانشگاهیان، از جمله جناب آقای مهندس محمدحسين وحيدی مدير عامل و عضو هيت موسس و عضو هيت مديره، در راستای خدمت به هموطنان در حوزه های تصویربرداری پزشکی، تجهیزات پزشکی و غیره … تاسیس گردید. از فعالیت های مهم این شرکت، می توان به راه اندازی مرکز تصویربرداری تهران 101 اشاره نمود.
مرکز تصویربرداری تهران 101 به عنوان مهمترین زیرمجموعه شرکت طب تصویر سامان پژوه 101 تهران، فعالیت تخصصی خود را با استفاده از مدرنترین و پیشرفته ترین دستگاه های تصویربرداری پزشکی در سال 1397 آغاز کرد.
این مجموعه مجهز به یکی ازکارامدترین انواع دستگاه های رادیولوژی دیجیتال و نرم افزارهای پردازش تصویر است که علاوه بر انجام تمامی آزمون های ساده رایج رادیولوژی، قابلیت انجام آزمون های تخصصی نظیر هیستروسالپینگو گرافی، بررسی دستگاه گوارش (باریوم میل ،سوالو، ترانزیت) و بررسی سیستم ادراری (IVP,VCUG,..) رادیوگرافی یکپارچه از کل ستون فقراتTotal Spine و Alignment view را دارا می باشد.