انواع مختلف سونوگرافی
سونوگرافی یکی از تحول‌آفرین‌ترین روش‌های تصویربرداری در علم پزشکی به شمار می‌آید. قبل از اینکه سونوگرافی مورد استفاده قرار گیرد، انواع دیگری از تصویربرداری پزشکی، مانند اشعه ایکس، برای مشاهده درون بدن بیماران مورد استفاده قرار می‌گرفتند. اما این روش‌ها دارای محدودیت‌هایی بودند. تصویربرداری با اشعه ایکس، اگرچه در موارد خاص هنوز هم استفاده می‌شود، اما دارای حساسیت بالایی است. با کشف کاربرد امواج فراصوت و ساخت دستگاه‌های سونوگرافی، این مشکلات در علم پزشکی ریشه کن شد. در ادامه، به بررسی انواع سونوگرافی و کاربردهای آن می‌پردازیم.
سونوگرافی چیست و چگونه انجام می‌شود
سونوگرافی یکی از روش‌های تشخیص مهم در پزشکی است که از امواج صوتی برای تهیه تصاویر از داخل بدن استفاده می‌کند. این روش برای تشخیص علت ورم، عفونت، درد در اندام‌های داخلی، بررسی وضعیت جنین در زنان باردار، سلامت مغز و مفصل ران نوزادان و همچنین انجام نمونه‌برداری و تشخیص بیماری‌های قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش ایمن، غیرتهاجمی و بدون استفاده از پرتوهای یونیزه است. پزشک متخصص سونولوژیست با استفاده از ژل خاص، دستگاه سونوگرافی را روی پوست بیمار قرار می‌دهد و تصاویر دقیقی از منطقه مورد نظر تهیه می‌شود. این روش به نمایش ساختار و حرکت اندام‌های داخلی بدن نیز می‌پردازد.
بیشتر بخوانید سونوگرافی: همه چیز در مورد این روش تصویربرداری مدرن
انواع سونوگرافی
سونوگرافی با توجه به قسمتی از بدن که مورد بررسی قرار می‌گیرد، به انواع داخلی و بیرونی تقسیم می‌شود. در ادامه این مطلب به بررسی انواع سونوگرافی می‌پردازیم:
سونوگرافی‌های دوران بارداری
سونوگرافی‌های دوران بارداری، برای ارزیابی و پیگیری سلامت جنین در طول بارداری انجام می‌شوند. این سونوگرافی‌ها به تشخیص پزشک زنان و زایمان کمک می‌کنند تا وضعیت جنین و سلامت آن را مورد بررسی قرار دهند. انواع سونوگرافی دوران بارداری:
سونوگرافی ترانس واژینال
در این نوع سونوگرافی، پروب دستگاه اولتراسوند را وارد واژن می‌کنند. با حرکت دادن پروب، وضعیت جنین، تخمدان‌ها، رحم و لوله‌های فالوپ را بررسی می‌کنند. از این سونوگرافی می‌توان سن جنین و تاریخ زایمان را مشخص کرد.
سونوگرافی NT یا پشت گردن جنین
در هفته‌های 11 تا 14 بارداری انجام می‌شود. میزان رشد، ضربان قلب و رشد مغز جنین را بررسی می‌کند. از طریق این سونوگرافی، سندروم داون و سایر نواقص ژنتیکی تشخیص داده می‌شود.
سونوگرافی سلامت جنین (آنومالی جنین)
در هفته 18 بارداری انجام می‌شود. پارامترهایی مانند محیط دور سر و طول بلندترین استخوان بدن جنین مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این سونوگرافی علاوه بر بررسی اندام‌های داخلی شکمی و لگنی، مقدار مایع آمنیوتیک، بند ناف جنین، موقعیت جفت و ضربان قلب را نیز بررسی می‌کند.
سونوگرافی چهار بعدی
این سونوگرافی جزئیات کامل‌تری مانند خمیازه کشیدن جنین و بازی با انگشتان را نشان می‌دهد. معمولاً برای بررسی‌های تکمیلی درخواست می‌شود و در هر مرحله‌ای از بارداری امکان‌پذیر است.
سونوگرافی داپلر عروق
سونوگرافی داپلر عروق نیز برای بررسی جریان خون در رگ‌ها استفاده می‌شود. این روش می‌تواند مشکلاتی مانند تنگی، انسداد و گرفتگی عروق را تشخیص دهد و تومورهای خوش‌خیم و بدخیم را از یکدیگر تمییز دهد.
سونوگرافی مثانه
در مورد سونوگرافی مثانه نیز، زنان به دلایلی مانند زایمان و عفونت‌های مجاری ادراری مستعد ابتلا به بیماری‌های مثانه هستند. انجام سونوگرافی مثانه به تشخیص این بیماری‌ها کمک می‌کند. مثانه اندامی مثلثی شکل است که در حفره لگنی واقع شده است. از سونوگرافی مثانه برای تشخیص میزان ادرار باقی‌مانده در مثانه، تشخیص توده‌ها و سنگ‌های درون مثانه، و همچنین اندازه‌گیری ابعاد مثانه استفاده می‌شود. همچنین، هنگام کار گذاشتن سوند، برای تعیین جایگاه دقیق آن نیز از سونوگرافی مثانه استفاده می‌شود.
سونوگرافی شکم و لگن
سونوگرافی شکم و لگن یک نوع تصویربرداری غیرتهاجمی است که از امواج اولتراسوند برای ایجاد تصاویری از اندام‌ها و ساختارهای داخل شکم و لگن استفاده می‌کند. این روش برای بررسی دقیق ساختار، شکل داخلی و عملکرد اندام‌هایی مانند کیسه صفرا، کبد، کلیه، مثانه، دیواره رحم، تخمدان، بافت‌های نزدیک لگن و … به کار می‌رود. این روش به منظور بررسی دقیق ساختار، شکل داخلی و عملکرد اندام‌های داخل شکم و لگن انجام می‌شود و می‌تواند به تشخیص مشکلات مانند تومور، کیست و عفونت کمک کند.
سونوگرافی آندوسکوپیک
سونوگرافی آندوسکوپیک یک روش تصویربرداری حداقلی و کم تهاجمی برای ارزیابی بیماری‌های دستگاه گوارش و تنفسی است. در این روش، از دستگاهی به نام آندوسکوپ استفاده می‌شود که چراغی در سر خود دارد. این دستگاه به پزشک امکان می‌دهد تا به صورت زنده و مستقیم درون دستگاه گوارشی بیمار را ببیند و از وضعیت و عملکرد آن تصویری به دست آورد. این روش به دو نوع آندوسکوپیک اندام‌های تحتانی و آندوسکوپیک اندام‌های فوقانی تقسیم می‌شود:
آندوسکوپیک اندام‌های تحتانی
در این نوع سونوگرافی، با استفاده از آندوسکوپ، پروب سونوگرافی از طریق دهان وارد مری می‌شود. دستگاه گوارش و تنفسی بررسی می‌شود. معمولاً در تشخیص بیماری‌های ریه، شکم، غدد لنفاوی، کبد و پانکراس استفاده می‌شود.
آندوسکوپیک اندام‌های فوقانی
در این نوع سونوگرافی، اسفنکتر مقعد (دریچه مقعد) و عروق خونی و گره‌های لنفاوی بررسی می‌شوند. همچنین کیست‌ها و تومورها نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. بافت پوششی دیواره روده بزرگ نیز در این روش بررسی می‌شود.
سونوگرافی دستگاه ادراری
این روش تصویربرداری برای معاینه کامل اجزاء دستگاه ادراری به کار می‌رود. این شامل بررسی کلیه‌ها، مثانه و مجرای ادرار است. با این حال، حالب‌ها به دلیل اندازه باریک و موقعیت‌شان، معمولاً در سونوگرافی قابل مشاهده نیستند. این روش می‌تواند برای تشخیص مشکلاتی مانند افزایش اندازه کلیه‌ها، سنگ کلیه و تومورها مفید باشد.
سونوگرافی ارتوپدی
سونوگرافی ارتوپدی یک روش تصویربرداری است که برای بررسی ساختارهای نرم بدن مانند عضلات، مفاصل، تاندون‌ها و رباط‌ها به کار می‌رود. این روش می‌تواند بیماری‌های مختلفی مانند پارگی تاندون‌ها، مشکلات مفصلی، آسیب‌های عضلانی و تومورهای بافت نرم را تشخیص دهد. سونوگرافیست با استفاده از ژل و دستگاه سونوگرافی، ناحیه مورد نظر را بررسی می‌کند تا تصویری واضح از بافت‌های داخلی بدست آورد. این روش معمولاً بدون درد و غیرتهاجمی است.
اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرافی، که به عنوان سونوگرافی قلب و عروق نیز شناخته می‌شود، برای بررسی سلامت قلب و دریچه‌های آن استفاده می‌شود. این تست می‌تواند مشکلاتی مانند نقص دریچه‌ها و نارسایی‌های قلبی را شناسایی کند. با استفاده از تجهیزات پیشرفته، ممکن است تصاویر سه‌بعدی از قلب نیز تهیه شود.
سونوگرافی بیضه
سونوگرافی بیضه برای تشخیص شرایطی مانند واریکوسل، هیدروسل و پیچش بیضه استفاده می‌شود. این روش همچنین می‌تواند در مواردی که ضربه‌ای به ناحیه وارد شده باشد، برای ارزیابی آسیب‌های احتمالی به کار رود.
سونوگرافی تیروئید
سونوگرافی تیروئید برای شناسایی تومورها و کیست‌ها و همچنین تعیین موقعیت غده تیروئید، که گاهی اوقات ممکن است به داخل سینه کشیده شود، استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید سونوگرافی گردن: بررسی دقیق غدد لنفاوی و توده‌های گردن
سونوگرافی سینه
این روش اغلب به عنوان اولین گام در تشخیص سرطان سینه به کار می‌رود. سونوگرافی سینه می‌تواند تومورها و کیست‌های موجود در بافت سینه را شناسایی کند.
سونوگرافی چشم
سونوگرافی چشم اطلاعاتی در مورد کره چشم، فضای پشت آن و محتویات داخلی ارائه می‌دهد و می‌تواند در تشخیص تومورهای داخلی چشم مفید باشد.
حرف آخر
سونوگرافی، فناوری تصویربرداری است که با استفاده از امواج صوتی فرکانس بالا، تصاویری از اندام‌های داخلی بدن ایجاد می‌کند. این روش در تشخیص و مدیریت بیماری‌های مختلف مانند بیماری‌های قلبی، کلیوی، تولیدمثل و مشکلات ارتوپدی کاربرد دارد و به دلیل عدم استفاده از تابش، برای تمامی سنین و حتی زنان باردار ایمن است. با این حال، سونوگرافی در تصویربرداری از نواحی حاوی هوا یا استخوان‌ها محدودیت دارد و در این موارد، روش‌های دیگری مانند MRI یا CT Scan مورد استفاده قرار می‌گیرند. انعطاف‌پذیری و ایمنی بالای سونوگرافی آن را به یکی از پرکاربردترین ابزارهای تشخیصی در پزشکی مدرن تبدیل کرده است.
مرکز تصویربرداری تهران 101
شرکت طب تصویر سامان پژوه 101 تهران، در سال 1395 با مشارکت جمعی از اساتید و دانشگاهیان، از جمله جناب آقای مهندس محمدحسين وحيدی مدير عامل و عضو هيت موسس و عضو هيت مديره، در راستای خدمت به هموطنان در حوزه های تصویربرداری پزشکی، تجهیزات پزشکی و غیره … تاسیس گردید. از فعالیت های مهم این شرکت، می توان به راه اندازی مرکز تصویربرداری تهران 101 اشاره نمود.
مرکز تصویربرداری تهران 101 به عنوان مهمترین زیرمجموعه شرکت طب تصویر سامان پژوه 101 تهران، فعالیت تخصصی خود را با استفاده از مدرنترین و پیشرفته ترین دستگاه های تصویربرداری پزشکی در سال 1397 آغاز کرد.
این مجموعه مجهز به یکی ازکارامدترین انواع دستگاه های رادیولوژی دیجیتال و نرم افزارهای پردازش تصویر است که علاوه بر انجام تمامی آزمون های ساده رایج رادیولوژی، قابلیت انجام آزمون های تخصصی نظیر هیستروسالپینگو گرافی، بررسی دستگاه گوارش (باریوم میل ،سوالو، ترانزیت) و بررسی سیستم ادراری (IVP,VCUG,..) رادیوگرافی یکپارچه از کل ستون فقراتTotal Spine و Alignment view را دارا می باشد.